Hittestress, hitte-eilanden en het positieve effect van zonwering

Klimaatverandering heeft duidelijke effecten op onze leefomgeving, waaronder een toename van hittegolven, extreme neerslag en droogteperioden. Een van de meest opvallende gevolgen is de stijging van de temperatuur, die leidt tot hittestress. Dit fenomeen heeft serieuze gezondheidsrisico's en kan bijdragen aan een lagere levenskwaliteit, vooral in stedelijke gebieden waar hitte-eilanden voorkomen. In dit artikel bespreken we hittestress, het begrip hitte-eilanden en hoe zonwering kan helpen om deze problemen te verminderen.

Wat is hittestress?

Hitte is één van de duidelijkste effecten van klimaatverandering die gevolgen heeft voor de gezondheid. Hittestress treedt op bij hoge temperaturen, vaak boven een bepaalde waarde. Dit kan onder andere een vermindering van thermisch comfort, slaapverstoring, gedragsverandering en een verminderde arbeidsproductiviteit tot gevolg hebben. Hittestress kan ook leiden tot ernstige hitte gerelateerde ziekten, zoals huiduitslag, krampen, oververmoeidheid, beroertes, nierfalen en ademhalingsproblemen. Vooral kwetsbare groepen, zoals ouderen, lopen een verhoogd risico op ziekten door hittestress. Met een toename van zomerse en tropische dagen is hittestress een serieus en urgent probleem.

Hitte-eilanden

Stedelijke gebieden ervaren vaak hogere temperaturen dan omliggende plattelandsgebieden. Dit effect, bekend als het stedelijk hitte-eilandeffect of urban heat island effect (UHI), wordt veroorzaakt door de accumulatie van warmte in gebouwen, huizen, wegen en stenen. Hierdoor ontstaat er een temperatuurverschil tussen de stad en het platteland, wat kan leiden tot verhoogde hittestress in stedelijke omgevingen. De groei van steden in de afgelopen honderd jaar en het toenemende hitte-eilandeffect worden vaak genoemd als een van de redenen voor de opwarming van de aarde.

Deze hitte-eilanden zijn in kaart gebracht door Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Hoe helpt zonwering in deze strijd?

1. Vermindering van oververhitting

Onderzoek gebaseerd op de KNMI’06 klimaatscenario’s toont aan dat oververhitting binnenshuis bij klimaatverandering vaker zal voorkomen en langer zal duren in een groter deel van de Nederlandse woningen.* Zonwering speelt een cruciale rol bij het beperken van hittestress. Het gebruik van zonwering, zoals ritsscreens, kan helpen om binnenkomende zonnestralen te voorkomen en de temperatuur binnenshuis aangenaam te houden.

Het doek van ritsscreens vormt een extra zonwerende laag voor je ramen. Dit zorgt ervoor dat een belangrijk deel van de zonnestraling wordt gereflecteerd of geabsorbeerd. Het deel van de zonnestraling dat daadwerkelijk je raam bereikt is daardoor aanzienlijk verkleind. Dit betekent dat jouw woning minder snel zal opwarmen en de behoefte voor koeling zal afnemen.

Vooral in goed geïsoleerde huizen is dit essentieel. Isolatie in woningen helpt warmteverlies in de winter te beperken, maar kan in de zomer ook zorgen voor oververhitting.

2. Bescherming tegen UV-straling

Klimaatverandering zorgt voor meer warme dagen, waardoor mensen vaker naar buiten gaan en er meer UV-straling op hun huid komt. Naast het verminderen van hittestress, helpt zonwering ook bij het beschermen van de huid tegen overmatige blootstelling aan UV-straling. Dit is belangrijk om het risico op huidbeschadiging te verkleinen. Door zonwering toe te voegen aan (horeca)terrassen, zoals zonneschermen, beperken we de schade.

3. Ventilatie

Een geïsoleerde woning afkoelen vergeten velen, omdat men niet graag hun ramen opent op warme dagen. Zonwering biedt ook de mogelijkheid om 's avonds te ventileren wanneer de temperatuur daalt. Dit kan helpen om een koele en comfortabel binnenklimaat te behouden, wat cruciaal is voor een goede nachtrust en algemeen welzijn. Door het toevoegen van een ritsscreen of horren blijven insecten buiten en filter je 's ochtends binnenkomende lichtschitteringen.

Het negatieve effect van airconditioning

Hoewel airconditioning als een tijdelijke oplossing kan worden gezien, heeft het negatieve gevolgen voor zowel de stedelijke omgeving als het milieu. Airconditioning produceert warmte en draagt bij aan klimaatverandering door het energiegebruik. Daarom is het belangrijk om alternatieven, zoals zonwering, te overwegen. Lees hier meer over de negatieve effecten van airconditioning op ons klimaat.

Conclusie

Het is duidelijk dat zonwering een belangrijke rol kan spelen in het verminderen van hittestress en het stedelijk hitte-eilandeffect. Door zonwering te gebruiken en andere groene maatregelen te nemen, kunnen we ons aanpassen aan de veranderende klimaatomstandigheden en onze leefomgeving comfortabeler en gezonder maken. Zonwering is een eenvoudige, effectieve en milieuvriendelijke manier om ons te beschermen tegen de toenemende hitte en de negatieve effecten daarvan op ons welzijn.

* Onderzoek gebaseerd op onderzoeksprogramma Climate Proof Cities waarin tien universiteiten en kennisinstellingen onderzoeken hoe we Nederlandse steden klimaatbestendig kunnen maken.